Sauna is meer dan ontspanning, schrijven Finse wetenschappers. In Mayo Clinic Proceedings hebben ze het onderzoek rond sauna in kaart gebracht, welke klinische studies errond gedaan zijn en welke werkingsmechanismen verantwoordelijk zijn. ‘Sauna(baden) is een veilig tijdverdrijf en kan zelfs door patiënten met stabiele hartziekte gebruikt worden, op voorwaarde dat er verstandig gebruik van gemaakt wordt voor een gepaste duur.’
Tijdens een saunasessie loopt het hartritme op tot 120 – 150 slagen per minuut. Daarbij verrichten de spieren geen activiteit, een groot verschil met lichaamsbeweging. Sauna verlaagt de bloeddruk onmiddellijk en verhoogt de soepelheid van de bloedvaten. Langetermijneffecten moet nog beter uitgeklaard worden, maar mannen die frequent naar de sauna gaan, hebben bijna 50 % minder kans op hypertensie na 25 jaar opvolgtijd. Andere bevolkingsstudies vonden ook dat Finnen die regelmatig naar de sauna gaan, beter beschermd zijn tegen hartziekte, beroerte en dementie.
Ook op aandoeningen aan de luchtwegen lijkt sauna vat te hebben. Mannen met chronisch vernauwde luchtwegen (COPD) zien hun longcapaciteit verhogen dankzij sauna. Een andere kleine trial (25 saunabaders versus 25 controle) heeft het over een halvering van verkoudheid tijdens een drie maanden durende testperiode. Regelmatige saunabezoekers hebben ook een verminderd risico op COPD, astma of longontsteking.
Nog minder onderzoeksaandacht is naar reuma, artrose, fibromyalgie, hoofdpijn of mentale problemen gegaan. Een Finse studie vond een verminderd risico van liefst 78 % op psychose bij mannen die vier tot zeven keer per week naar de sauna gaan.
Veel van de gezondheidseffecten zijn gelijkaardig aan die van beweging, maar er is ook evidcentie dat sauna en beweging beter voor de gezondheid zijn dan elke activiteit afzonderlijk. Naast bloeddruk en soepelheid van de bloedvaten zijn er effecten op oxidatieve stress, ontsteking, hormonen, autonome zenuwstelsel, cholesterolniveau en andere cardiovasculaire functies genoteerd.
Sauna kan een belasting zijn voor het hart- en vatenstelsel en om die reden wordt het afgeraden aan hartpatiënten. Niet helemaal terecht, vinden onderzoekers. Sauna lijkt veilig te zijn voor patiënten met stabiele hartziekte, bijvoorbeeld voor hen die hersteld zijn van een infarct of met gecompenseerd hartfalen. Wel kan sauna schadelijk zijn voor patiënten met symptomatische of onstabiele angina pectoris, hartinfarct, hypertensie of hartfalen. Vele gevallen van plotse sterfte door sauna werden bovendien veroorzaakt door alcoholgebruik. Andere contra-indicaties zijn: urticaria en (schaaf)wonden. In Finland zijn sauna’s ook oorzaak van brandwonden omdat (vaak onder invloed van alcohol) baders zich stoten aan een verwarmingselement.
